Pomoc społeczna udzielana jest na podstawie ustawy z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej (Dz. U. 2020, poz. 1876) oraz aktów wykonawczych (rozporządzeń) do ustawy.
Prawo do świadczeń z pomocy społecznej przysługuje:
-
osobom posiadającym obywatelstwo polskie, zamieszkującym i przebywającym na terytorium RP
-
niektórym cudzoziemcom, zamieszkującym i przebywającym na terytorium RP
Pomocy społecznej udziela się osobom i rodzinom znajdującym się w trudnej sytuacji życiowej, w szczególności z powodu:
-
ubóstwa;
-
sieroctwa;
-
bezdomności;
-
bezrobocia;
-
niepełnosprawności;
-
długotrwałej lub ciężkiej choroby;
-
przemocy w rodzinie;
-
potrzeby ochrony ofiar handlu ludźmi;
-
potrzeby ochrony macierzyństwa lub wielodzietności;
-
bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych;
-
trudności w integracji cudzoziemców, którzy uzyskali w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy, ochronę uzupełniającą lub zezwolenie na pobyt czasowy udzielone w związku z okolicznością, o której mowa w art. 159 ust. 1 pkt 1 lit. c lub d ustawy z dnia 12 grudnia 2013r. o cudzoziemcach;
-
trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego;
-
alkoholizmu lub narkomanii;
-
zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej;
-
klęski żywiołowej lub ekologicznej;
Prawo do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej przysługuje:
-
osobie samotnie gospodarującej, której dochód nie przekracza kwoty 776 zł (netto), zwanej „kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej”
-
osobie w rodzinie, w której dochód na osobę nie przekracza kwoty 600 zł (netto), zwanej „kryterium dochodowym na osobę w rodzinie”
-
rodzinie, której dochód nie przekracza sumy kwot kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, zwanej „kryterium dochodowym rodziny”
- przy jednoczesnym wystąpieniu co najmniej jednego z powodów wymienionych wyżej (wskazanych w art. 7 pkt 2–15 ustawy o pomocy społecznej) lub okoliczności uzasadniających udzielenie pomocy społecznej
Osoby i rodziny, których dochód przekracza kryterium dochodowe, w szczególnie uzasadnionych przypadkach mogą korzystać ze świadczeń pomocy społecznej, natomiast rodzaj, forma i ewentualna odpłatność za świadczenia będą uzależnione od sytuacji życiowej i materialnej osoby lub rodziny.
Za dochód uważa się sumę miesięcznych przychodów z miesiąca, w którym wniosek został złożony, bez względu na tytuł i źródło ich uzyskania. Dochodami rodziny/ osoby są m.in.:
-
wynagrodzenie z tytułu zatrudnienia,
-
wynagrodzenie uzyskiwane na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia, umowy o dzieło
-
renty, emerytury, zasiłki przedemerytalne lub świadczenia przedemerytalne,
-
dochód z gospodarstwa rolnego powyżej 1 hektara przeliczeniowego;
-
zasiłki dla bezrobotnych, świadczenie szkoleniowe, stypendium, dodatek aktywizacyjny, zasiłek rodzinny wraz z dodatkami, zasiłek pielęgnacyjny, zasiłek dla opiekuna, świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy, świadczenie rodzicielskie,
-
dochody z działalności gospodarczej.
Do dochodów nie wlicza się:
-
alimentów świadczonych przez osoby w rodzinie na rzecz innych osób;
-
jednorazowych świadczeń socjalnych;
-
świadczeń w naturze;
-
świadczenia pieniężnego w postaci składki na ubezpieczenie społeczne, opłacanej przez ośrodki pomocy społecznej;
-
pomocy materialnej mającej charakter socjalny albo motywacyjny, przyznawanej na podstawie przepisów o systemie oświaty;
-
świadczenia przysługującego osobie bezrobotnej na podstawie przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z tytułu wykonywania prac społecznie użytecznych;
-
dochodu z powierzchni użytków rolnych poniżej 1 ha przeliczeniowego;
-
świadczenia wychowawczego, o którym mowa w ustawie z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci oraz dodatku wychowawczego, o którym mowa w ustawie z dnia 9 czerwca 2011r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej;
-
świadczenia pieniężnego, o którym mowa w art. 8a ust. 1 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o Karcie Polaka.
W razie wystąpienia rażących dysproporcji między deklarowaną wysokością dochodu a rzeczywistą sytuacją majątkową stwierdzoną przez pracownika socjalnego, kierownik ośrodka pomocy społecznej może odmówić przyznania świadczeń z pomocy społecznej.
Obowiązki osób i rodzin ubiegających się o pomoc społeczną:
Osoby lub rodziny, korzystające z pomocy społecznej, zobowiązane są do współpracy z pracownikiem socjalnym w rozwiązywaniu swojej trudnej sytuacji życiowej. Brak współdziałania osoby lub rodziny z pracownikiem socjalnym lub asystentem rodziny w rozwiązywaniu trudnej sytuacji życiowej m.in.:
-
odmowa zawarcia kontraktu socjalnego lub niedotrzymywanie jego postanowień;
-
nieuzasadniona odmowa podjęcia zatrudnienia, innej pracy zarobkowej przez osobę bezrobotną;
-
nieuzasadniona odmowa podjęcia lub przerwanie szkolenia, stażu, przygotowania zawodowego w miejscu pracy, wykonywania prac interwencyjnych, robót publicznych, prac społecznie użytecznych;
-
odmowa lub przerwanie udziału w działaniach w zakresie integracji społecznej realizowanych w ramach Programu Aktywizacja i Integracja;
-
nieuzasadniona odmowa podjęcia leczenia odwykowego w zakładzie lecznictwa odwykowego przez osobę uzależnioną;
mogą stanowić podstawę do odmowy przyznania świadczenia, uchylenia decyzji o przyznaniu świadczenia lub wstrzymania świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej.
Osoby i rodziny, korzystające ze świadczeń pomocy społecznej, są zobowiązane poinformować pracownika socjalnego o każdej zmianie w ich sytuacji osobistej i majątkowej, która wiąże się z podstawą do przyznania świadczeń.
Świadome wprowadzenie w błąd pracownika socjalnego może spowodować zmianę decyzji na niekorzyść strony oraz uznanie pobranych świadczeń za nienależnie. Świadczenia nienależnie pobrane podlegają zwrotowi, niezależnie od dochodu rodziny.